Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve bazen yetişkinlikte de devam eden nörogelişimsel bir bozukluktur. Dikkat dağınıklığı, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik ile kendini gösterir. Bu durum yalnızca okul ya da iş yaşamını değil; sosyal ilişkileri, aile içi dinamikleri ve bireyin özgüvenini de doğrudan etkileyebilir.
Felicita Psikoloji olarak, DEHB’nin yalnızca bir “yaramazlık” ya da “dalgınlık” durumu olmadığını biliyor ve bu konuda farkındalık yaratmayı önemsiyoruz. DEHB, doğru şekilde ele alındığında bireyin potansiyelini keşfetmesini ve yaşamını daha verimli sürdürmesini sağlayan yönetilebilir bir durumdur.
DEHB Nedir?
DEHB, beynin dikkat, odaklanma, planlama ve dürtü kontrolü ile ilgili bölgelerinde gelişimsel farklılıklar sonucu ortaya çıkan bir bozukluktur. Genellikle çocuklukta fark edilse de, teşhis edilmediği takdirde yetişkinlik dönemine kadar devam edebilir. DEHB, bireyin günlük hayatını planlamasını, dikkatini bir konuya odaklamasını ve kendini kontrol etmesini zorlaştırır.
Her bireyde aynı şekilde seyretmeyen DEHB, üç alt türde sınıflandırılır: ağırlıklı dikkat eksikliği, ağırlıklı hiperaktivite/dürtüsellik, ve bileşik tip (hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivitenin birlikte görüldüğü tip). DEHB tanısı, dikkatli bir değerlendirme süreci ve uzman gözlemiyle konur. Felicita Psikoloji’de bireye özel planlamalarla bu süreci hassasiyetle yönetiyoruz.
Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Dikkat eksikliği yaşayan bireyler, özellikle uzun süreli zihinsel çaba gerektiren görevlerde dikkatlerini toplamakta zorlanırlar. Ders dinlerken ya da bir işi tamamlarken kolayca dikkati dağılır. Sıklıkla eşyalarını kaybederler, unutkandırlar ve yönlendirmelere tam olarak odaklanamazlar.
Bu durum, bireyin akademik veya profesyonel başarısını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca zaman yönetiminde güçlük, detayları gözden kaçırma ve görevleri yarım bırakma gibi sorunlara da yol açabilir. Felicita Psikoloji’de dikkat gelişimine yönelik yapılandırılmış terapiler ve stratejilerle bu belirtilerin yönetilmesine yardımcı oluyoruz.
Hiperaktivite ve Dürtüsellik Belirtileri Nelerdir?
Hiperaktivite, yerinde duramama, sürekli hareket halinde olma ve sessiz aktivitelerde zorlanma ile kendini gösterir. Özellikle çocuklar, sınıfta sık sık yerinden kalkar, sürekli konuşur ya da kıpır kıpır olur. Yetişkinlerde ise bu durum daha çok içsel huzursuzluk, sabırsızlık ya da sürekli meşgul olma haliyle gözlenebilir.
Dürtüsellik ise bireyin düşünmeden hareket etmesi, sırasını beklemekte zorlanması, söz kesme ya da fevri kararlar alma şeklinde görülür. Bu belirtiler, kişinin sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Felicita Psikoloji olarak dürtü kontrolünü geliştirmeye yönelik terapi teknikleriyle bireyin sosyal uyumunu artırmayı hedefliyoruz.
DEHB Sadece Çocuklarda mı Görülür?
DEHB genellikle çocukluk çağında fark edilir, ancak tanı almadan yetişkinliğe taşınabilir. Yetişkinlerde DEHB, zaman yönetimi sorunları, odaklanamama, organize olamama ve iş hayatında sürdürülebilirlikte zorluklar şeklinde kendini gösterebilir. Aynı zamanda duygusal dalgalanmalar, düşük stres toleransı ve özgüven problemleri de eşlik edebilir.
Yetişkin DEHB’si genellikle başka şikayetlerle (anksiyete, depresyon, tükenmişlik) karıştırılabilir. Bu nedenle doğru bir değerlendirme ve uzman yönlendirmesi oldukça önemlidir. Felicita Psikoloji’de çocuk ve yetişkin DEHB değerlendirmeleri uzman klinik psikologlarımız tarafından yapılmakta, bireyin yaşına ve ihtiyaçlarına göre özel müdahale planları hazırlanmaktadır.
DEHB Tanısı Nasıl Konur?
DEHB tanısı konulurken yalnızca gözlem değil, aynı zamanda ayrıntılı psikolojik testler, anketler ve klinik görüşmeler kullanılır. Bu süreçte hem bireyin hem de ebeveynin ya da öğretmenin gözlemleri değerlendirilir. Tanı konmadan önce belirtilerin en az altı ay süreyle devam ediyor olması ve bireyin yaşamını etkileyecek düzeyde olması gerekir.
Tanı sürecinde başka psikiyatrik ya da nörolojik bozuklukların olup olmadığı da göz önünde bulundurulur. Felicita Psikoloji’de tanı koyma sürecini dikkatli, etik ve bilimsel ilkeler doğrultusunda yürütüyor; bireyin yalnızca semptomlarını değil, güçlü yönlerini de ele alan bir bakış açısıyla ilerliyoruz.
DEHB ile Yaşam: Neler Yapılabilir?
DEHB yönetilebilir bir bozukluktur. Uygun psikoterapi, gerekirse medikal destek ve çevresel düzenlemelerle bireyin yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT), dikkat süresini artırmak, zaman yönetimini geliştirmek ve dürtü kontrolünü sağlamak açısından oldukça etkilidir.
Ayrıca günlük rutinlerin oluşturulması, hedef belirleme, plan yapma becerilerinin geliştirilmesi de sürece büyük katkı sağlar. Ailelerin ve öğretmenlerin desteğiyle çocuklarda; iş arkadaşlarının ve eşin anlayışıyla yetişkinlerde DEHB daha kolay yönetilebilir hale gelir. Felicita Psikoloji olarak bu destekleri hem bireysel hem ailevi düzeyde sunuyoruz.
Eğer siz ya da çocuğunuz dikkat eksikliği veya hiperaktivite belirtileri gösteriyorsa, Felicita Psikoloji olarak bu süreci profesyonel ve destekleyici bir yaklaşımla yönetmek için yanınızdayız. Bizimle iletişime geçerek doğru tanı, etkili terapi ve yaşamı kolaylaştıran stratejilerle daha dengeli bir hayat kurabilirsiniz.
